Chi phí năng lượng tăng, doanh nghiệp sản xuất tìm kiếm giải pháp tiết kiệm

Giá điện ở Việt Nam vừa trải qua một đợt tăng giá mạnh, buộc các doanh nghiệp sản xuất phải nhanh chóng tính toán lại chi phí vận hành của mình. Đặc biệt, trong bối cảnh năng lượng trở thành yếu tố quyết định cho sự cạnh tranh, nhiều công ty đang chuyển hướng đầu tư vào hệ thống năng lượng mặt trời và công nghệ lưu trữ điện.

Tăng giá điện, ảnh hưởng đến doanh nghiệp

Từ ngày 10/5, giá điện bán lẻ bình quân đã tăng 4,8%, đạt mức 2.204,07 đồng mỗi kWh (chưa bao gồm thuế VAT). Theo thông tin từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), khoảng 574.000 khách hàng kinh doanh dịch vụ sẽ phải trả thêm trung bình 332.000 đồng mỗi tháng, trong khi nhóm sản xuất (1,98 triệu khách hàng) sẽ chịu mức tăng 677.000 đồng, và khối hành chính sự nghiệp (719.000 khách hàng) sẽ tốn thêm 125.000 đồng.

Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Việt Thắng Jean (VitaJean), cho biết điện thường chiếm từ 4-6% trong tổng chi phí sản xuất của ngành dệt may. Mặc dù VitaJean đã đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời tại hai nhà máy may, giúp giảm bớt một phần chi phí năng lượng, nhưng nhà máy wash vẫn phụ thuộc vào nguồn điện từ lưới quốc gia. Việc tăng giá điện đã làm chi phí sản xuất tại đây tăng lên từ 1-2%.

“Chúng tôi đang nỗ lực hoàn thành đơn hàng trước khi thuế đối ứng có hiệu lực,” ông Việt chia sẻ, đồng thời cảnh báo rằng giá điện tăng sẽ đẩy giá thành sản phẩm lên cao hơn, làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam trên thị trường.

Chi phí sản xuất điện cao gây áp lực lên EVN

Mặc dù giá điện vừa tăng, EVN vẫn đang gặp khó khăn tài chính do giá điện chưa phản ánh đúng chi phí sản xuất. Bộ Công Thương dự báo rằng giá thành sản xuất điện đạt 2.088,9 đồng mỗi kWh, cao hơn đáng kể so với mức giá bán lẻ bình quân sau các lần điều chỉnh.

Ngoài ra, nguồn cung điện từ thủy điện – một trong những nguồn rẻ nhất – đang ngày càng hạn chế, chỉ đáp ứng khoảng 25% nhu cầu, trong khi 75% còn lại phải phụ thuộc vào các nguồn năng lượng đắt đỏ như điện than, khí, dầu và năng lượng tái tạo. Biến động tỷ giá ngoại tệ cũng góp phần làm tăng chi phí sản xuất điện, vốn đã chiếm khoảng 83% trong tổng chi phí.

Theo ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, tình trạng tài chính không ổn định của EVN sẽ cản trở khả năng đầu tư mở rộng và nâng cấp hệ thống điện. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc duy trì giá điện thấp sẽ dẫn đến thiệt hại cho nền kinh tế, khiến các doanh nghiệp không đủ động lực cải tiến công nghệ.

Doanh nghiệp tích cực tìm kiếm giải pháp tiết kiệm năng lượng

Để ứng phó với tình hình hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu nghiên cứu các giải pháp tiết kiệm năng lượng. Doanh nghiệp sản xuất chiếm khoảng 40% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc, do đó, họ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động từ giá điện tăng.

Ông Nguyễn Văn Đạt, Phó giám đốc Nhà máy Kẽm điện phân Thái Nguyên, cho biết doanh nghiệp này đã mời các chuyên gia kiểm toán năng lượng để đưa ra các phương án tiết kiệm. Họ cũng đã tiến hành nâng cấp các dây chuyền sản xuất nhằm tối ưu hóa hiệu suất năng lượng.

“Chúng tôi cố gắng giảm mức tiêu thụ điện hàng năm và sẽ chuyển đổi một phần sang năng lượng xanh và năng lượng mặt trời,” ông Đạt cho biết thêm.

Trong khi đó, Aeon Mall Hà Đông, một trong những trung tâm thương mại lớn tại Hà Nội, đã lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời với công suất 850 kWp trên mái nhà, giúp tiết kiệm 2,8% tổng điện năng tiêu thụ hàng tháng. Năm ngoái, họ cũng lắp đặt biến tần để tối ưu hóa hoạt động, tiết kiệm được tới 38,6% năng lượng trong một năm.

“Việc tiết kiệm năng lượng giúp trung tâm thương mại duy trì hoạt động ổn định và giảm thiểu tác động từ các chi phí tăng cao,” ông Suzuki Atsuyuki, Tổng quản lý Aeon Mall Hà Đông, cho hay.

Khó khăn tiếp cận vốn vay và giải pháp từ Chính phủ

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang phải đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay để cải tạo dây chuyền sản xuất và thiết bị tiết kiệm năng lượng. Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, Chính phủ đang chuẩn bị trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Một trong những điểm nổi bật trong dự thảo là đề xuất thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Quỹ này sẽ được tài trợ bởi các tổ chức phát triển quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) và Cơ quan hợp tác phát triển Đan Mạch. Nó sẽ cung cấp vốn vay với lãi suất ưu đãi hoặc tài trợ cho doanh nghiệp nhằm giảm tiêu thụ năng lượng trong sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, quỹ cũng sẽ hỗ trợ kỹ thuật thông qua các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) và đào tạo nâng cao năng lực cho các chuyên gia.

Một số nước như Thái Lan, Mỹ và Đức đã hình thành các quỹ tương tự nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và hộ gia đình trong việc tiết kiệm năng lượng. Các quỹ này đều cung cấp vốn vay ưu đãi và tài trợ một phần cho các dự án hiệu quả năng lượng.

Bộ Công Thương khẳng định việc thiết lập quỹ sẽ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu môi trường quốc tế và phát triển thị trường năng lượng tiết kiệm.

Cơ chế giá điện hai thành phần

Một giải pháp khác đang được xem xét là mô hình giá điện hai thành phần, nhằm khuyến khích người tiêu dùng sử dụng điện một cách hiệu quả hơn. Mô hình này sẽ được áp dụng cho các doanh nghiệp, khu công nghiệp và có thể cả hộ gia đình.

Phó tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm cho biết tập đoàn đã xây dựng đề án về cơ chế giá hai thành phần, phối hợp với các chuyên gia đầu ngành để tổng hợp các yếu tố đầu vào, thời tiết, tăng trưởng kinh tế và hành vi sử dụng của khách hàng. Dự kiến đề án này sẽ hoàn thành vào quý II năm nay và trình lên Bộ Công Thương và Chính phủ.

Tóm lại

Trước tình hình giá điện liên tục tăng cao, các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam đang tích cực tìm kiếm giải pháp tiết kiệm năng lượng nhằm giảm thiểu tác động đến chi phí sản xuất. Việc đầu tư vào công nghệ mới và năng lượng tái tạo đang trở thành xu hướng tất yếu để duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường.